ویژگی های اقدام پژوهی

1.       اقدام پژوهی از طریق یک حلزون خود ارزیابی از چرخه های برنامه ریزی عمل، مشاهده وتفکر یا باز اندیشی شکل می گیرد وتکرار می شود

2.      همکاری و تعامل بین یک پژوهشگر یا تیم پژوهی وجود دارد

3.    اقدام پژوهی کاری مشترک و گروهی است و هم کسانی را که در قبال عمل مسئول وپاسخگو هستند درگیر می کند

4.     اقدام پژوهی کاملا وابسته به موقعیت است یعنی پس از تشخیص مشکل در یک موقعیت خاص تلاش می کند تا آن مشکل را در همان موقعیت حل کند و نیاز به تعمیم ندارد

5.     اقدام پژوهی هم به تغییر در عمل وهم به بسط نظریه می انجامد

6.      نظریه ها و راه حل های حاصل از فرایند اقدام پژوهی باید در معرض نقد ونظر سایر شرکت کنندگان و نیز جامعه وسیع تر از کسانی که ممکن استبه این موقعیت کاری علاقه داشته باشند قرارگیرد

7.    اقدام پژوهی خود ارزشیاب است یعنی شامل ارزشیابی مداوم از فرایند پژوهش و ایجاد تغییر واصلاح برای هماهنگ کردن پژوهش و عمل است

8.    نظریه ها و راه حل ها حاصل از فرایند اقدام پژوهی باید در معرض نقد ونظر سایر شرکت کنندگان ونیز جامعه وسیع تر از کسانی که ممکن است به این وضعیت یا موقعیت کاری علاقه داشته باشند،قرار گیرد

  وجوه اشتراک پژوهش در عمل با پژوهش علمی

1.       نظام مند بودن

2.      بیان مسئله

3.    پرسش مشخص

4.     اطلاعات مدون

5.     انتقادی بودن

6.      کنترل نظام مند

7.    تولید دانش

 تفاوت های اقدام پژوهی با روش های تحقیق دانشگاهی

 1.       پژوهش توسط دست اندرکاران-در اقدام پژوهی پژوهشگر یا همکاران وی برای حل مسائل خود اقدام می کنند ولی در پژوهش های علمی دیگر مسئله ای که مورد تحقیق قرار می گیرد ضرورتا مسئله خود تحقیق نیست

2.      تاکید بر عمل-در اقدام پژوهی عمل شخص در محیط کار مورد بررسی قرار می گیردومنجر به اصلاح وبهبود در تغیرعمل می شود ولی در پژوهش های دیگر پژوهش به کار عمل فعلی محقق مربوط نمی شود مانند تاثیر وضع اقتصاد ی خانواده ها در پیشرفت تحصیلی فرزندان آنان –عوامل موثر در افت تحصیلی دانش آموزان

3.    مشارکتی است-یعنی در امر پژوهش از نظر و پیشنهادات همکاران و دیگر افراد استفاده می شود

4.     خود ارزیاب است-بطور مداوم چگونگی پیشرفت کار و نتیجه تغییر مورد ارزیابی قرار می گیرد

5.     مبتنی بر ارزش هاست-افراد درگیر در این پژوهش در مقابل موضوع پژوهش نوعی احساس تعهد و نیاز به ایجاد تغییر وتحول در کار خود هستند

6.      غیر رسمی است-نیاز به پیروی از یک روند رسمی اداری و سازمانی ندارد خود ناظر بر همه چیز است

7.    روش تحقیق ساده-در این پژوهش نیاز به دانستن علوم آماری پیچیده نیست

8.    تعمیم پذیر نیست

9.      نگاه از درون-در این پژوهش افراد درگیر از درون محیط کار خود به مسائل می نگرند ولی در پژوهش علمی نگاه از بیرون به درون است

10.    پژوهش شخصی است-پژوهشگر همیشه از خود می پرسد چگونه می توانم (عمل خودم )را اصلاح کنم

 اهمیت و ضرورت پژوهش در عمل

1.       مناسب ترین راه برای حل مسئله است

2.      نوعی آموزش حین خدمت است

3.    نوآوری و دانش افزایی

4.     اصلاح وضع نا مطلوب

5.     دوری از نخبه گرایی-در این روش همه دست اندرکاران وارد عرصه پژوهش می شوندو پژوهش از اعضا افراد کارشناس ونخبه بیرون می آید،پژوهش عمومی است.

6.      رشد و بالندگی عمومی

7.    پاسخ گویی علمی-راه های علمی ومنطقی ارائه می شود

8.    نزدیکی نظر و عمل

 آمادگی های لازم پیش از انجام پژوهش

1.       مهارت روابط انسانی

            الف-ارتباط با دیگران

1.       مهارت گوش دادن

2.      مهارت در مدیریت

3.    مهارت در همکاری و مشارکت

4.     تقویت اراده و اعتماد به نفس

5.     توجه به گوناگونی اندیشه ها ورفتارها

6.      سبک بیان

        ب-اندیشه های انتقادی

      ج-پژوهشگران همکار

  2-مراعات اخلاق در گردآوری اطلاعات

             الف-ضرورت مذاکره با مسئولان

            ب-راز داری

1.       حفظ اسرار مربوط به اطلاعات جمع آوری شده

2.      حفظ اسرار مربوط به هویت اشخاص و مکان ها

3.    راز داری درباره داده ها

          ج-حفظ حق همکاری نکردن دیگران

         د-آگاه سازی دیگران

 مراحل پژوهش در عمل

1.       مشخص کردن موضوع و عنوان پژوهش

2.      توصیف وضعیت موجود و تشخیص مسئله

3.    گردآوری اطلاعات (شواهد1)

4.     تجزیه وتحلیل و تفسیر داده ها

5.     انتخاب راه جدید موقتی

6.      اجرای طرح جدید و نظارت بر آن

7.    گردآوری اطلاعات(شواهد2)

8.    ارزش یابی تاثیر اقدام جدید و تعیین اعتبار آن

9.      تجدید نظر و دادن گزارش نهایی یا اطلاع رسانی

 مشخص کردن موضوع و عنوان پژوهش

ابتدا مشخص کند آیا موضوع مورد توجه وی با شغلش ارتباط دارد؟

آیا موضوع قابل بررسی و تحقیق است؟

موضوع باید دارای ویژگی های زیر باشد

1.       مورد علاقه شما باشد

2.      پژوهش پذیر باشد

3.    دارای اهمیت باشد

4.     در توان پژوهشگر باشد

5.     منابع اطلاعاتی کافی در اختیار باشد

 2- توصیف وضعیت موجود وتشخیص مسئله

 در این مرحله باید پژوهشگر تلاش کند وضعیت کلاس یا مدرسه خود را که مسئله یاوضع نامطلوب در آن احساس شده است،توصیف کند

مدرسه در کجا قرار دارد؟

دخترانه است یا پسرانه؟

چند دانش آموز دارد؟

دو نوبته است یا تک نوبته؟

در چه کلاسی پژوهش صورت می گیرد؟

در چه درسی؟

درباره کرام دانش آموزان ؟یا در باره چه کسانی(والدین،معلمان دیگر،مدیر،کارکنان اداره....)

 معمولا در پژوهش در عمل مسئله به صورت یک جمله پرسشی مطرح می شود

مثال-چگونه می توانم والدین کودکان این مدرسه را به مشارکت بیشتر در امور مدرسه تشویق کنم؟

چگونه می توانم روش تدریس خود را در درس ریاضی اصلاح کنم؟

چگونه می توانم علاقه دانش آموزان به درس ریاضی را افزایش دهم؟

چگونه می توانم رابطه خودم را با همکارانم در مدرسه بهبود بخشم؟

 از کجا و چگونه به مشکل خود پی می بریم؟

1.       احساس کنیم کارها خوب پیش نمی رود

2.      اسناد و مدارک آآموزشی مثل نمرات امتحانی شاگردان

3.    واکنش ها و اظهارات والدین دانش آموزان

4.     واکنش های شاگردان

5.     واکنش های مدیر و همکاران

6.      واکنش های اداره

7.    پژوهش های دیگران

 گردآوری اطلاعات(شواهد1)

در گردآوری اطلاعات به دنبال این هستید ة تا به کمک آنها وضع موجود را توصیف کنید و برای بهبود آن اطلاعاتی به دست آورید.

منابع و مراجعی که می توان اطلاعات به دست آورد

1.       همکاران خود ،مدیر و دیگر کارکنان مدرسه

2.      والدین دانش آموزان

3.    دانش آموزان

4.     استادان و افراد متخصص دیگر

5.     کتاب ها،مجلات و روزنامه ها

6.      دایره المعارف ها

7.    کتابها ی اختصاصی به ویژه در رشته علوم تربیتی و روش تدریس و مدیریت

8.    پژوهش ها علوم تربیتی در رشته های گوناگون

9.      اطلاعات حاصل از مصاحبه ها ،پرسش نامه ها،مشاهده ها

10.    بازدید از کلاس ها ومدارس دیگر

11.    چکیده تحقیقات و پایان نامه ها

12.   یادداشت های روزانه و خاطرات

13. رایانه،اینترنت و......

از چه روش هایی باید گردآوری اطلاعات استفاده کرد؟

1.       مصاحبه

2.      مشاهدده

3.    پرسش نامه

4.     اسناد وارقام

5.     استفاده از یادداشت های روزانه در پژوهش

 مشاهده

 مشاهده چیست؟اگر به صورت منظم به اتفاق ها و رخدادهای پیرامون خود تماشا کنید می توان گفت از فن مشاهده استفاده کرده اید

 شیوه های مشاهده

الف- مشاهده با استفاده از شیوه های آماری

این شیوه صرفا برای شمردن تعداد دفعات ک عمل یا رخداد به کار می رود

مثال افتادن عملی را هر روز به مدت معلوم مشاهده،تعداد دغعات آن را یادداشت و در جدولی قرار دهید

 ب- نودار عمل متقابل

منظور از این نمودار این است که نشان دهیم چه روابطی میان چند فرد وجود دارد

پژکان ها نشان می دهد چه کسانی با هم صحبت یا کنش داشته اند

پ-تحلیل طرز کار یا عمل

در این شیوه چگونگی عمل افراد در یک زمان ترسیم می شودسپس تجزیه و تحلیل می شود مثلا تعداد افرادی که در جلسه صحبت صحبت کردند نظر دادند

 ت-تحلیل کنش و واکنش افراد

در این شیوه جدلی ترسیم ودر آن تعداد تعامل یا کنش و واکنش مین افراد در آن ثبت می شود   احمدگودرزی -مدرس دانشگاه فرهنگیان وآزاد اسلامی بروجرد