مقدمه                                                                                      احمد گودرزی-مدرس طرح تعالی مدیریت

مدرسه کانون اصلی تحقق اهداف نظام آموزش و پرورش است . [به عبارت دیگر تعلیم و تربیت در بستر مدرسه شکل می گیرد. تربیت نسلی مومن، فکور و کارآفرین را می توان عصاره ای از شایستگی ها و اهداف نظام تعلیم و تربیت معرفی کرد. این شایستگی ها در مدرسه به عنوان کانون عرضه فرصت های تربیتی حاصل می شود. دانش آموزان برای کسب شایستگی های لازم جهت درک و اصلاح موقعیت در معرض این فرصت‌ها قرار می‌گیرند تا با تکوین و تعالی پیوسته هویت خویش، مرتبه قابل قبولی از آمادگی برای تحقق حیات طیبه در همه ابعاد را بدست آورند .

برای تحقق این رسالت سترگ، نقش مدرسه باید تحول پیدا کند. مؤلفه‌ها و فرایندهای آموزشی و پرورشی باید تحول پیدا کنند. مدرسه صرفاً مکانی برای مهارت‌آموزی نیست‌. چون اگر قرار باشد مدرسه صرفاً این نقش را ایفا کند، مراکز آموزشی آزاد بهتر این نقش را ایفا می‌کند.

ماهیت مدل تعالی مدیریت مدرسه

زیر بنای مدل تعالی مدیریت مدرسه از مدل‌های تعالی سازمانی (مدل‌های دمینگ ، مالکوم بالدریچ و EFQM ) تبعیت می‌کند .

تعالی سازمانی در مدریت کیفیت، به طور مکرر مورد استفاده قرار گرفته است تعالی سازمانی همان واژه مدیریت کیفیت جامع یا شبیه به آن است (کانجی 1999) تعالی سازمانی، روش کلی کار است که منتهی به دستیابی رضایت متعادل ذینفعان (دانش‌آموزان، معلمان، کارشناسان و سازمان مرتبط و جامعه‌ها)می‌شود. بنابراین سبب افزایش موفقیت نظام آموزش خواهد شد. تعالی سازمانی مجموعه اقدامات برجسته مدیریت و رسیدن به نتایج سازمان بر مبنای هشت مفهوم اساسی از جمله نتیجه محوری، مشتری‌مداری، رهبری، ثبات هدف، مدیریت به وسیله فرایند، توسعه افراد و مشارکت، یادگیری مداوم، نوآوری و بهبود، افزایش شرکاء و پاسخگویی عمومی است. (نودهی، تسلیمی، میرکمالی و میرسیاسی 1389) در بازآفرینی مدل‌های تعالی جهت به کارگیری آن در آموزش و پرورش باید معیارها به ویژه در بعد نتایج مورد بازنگری قرار گیرد. چون یکی از مهمترین معیارهای تعالی سازمانی مورد انتظار مدارس نتایج دانش‌آموزان است. با توجه به نکات فوق با مبنا قراردادن ساختار مدل تعالی بنیاد اروپایی و در نظر گرفتن معیارهای مدل‌های تعالی درخصوص ویژگی‌های مدارس مدل تعالی مدرسه از سوی پژوهشگران فوق طراحی شده است.

با بهره‌گیری از مدل فوق و با توجه به کارکردها و مأموریت مدرسه 10 محور کلیدی در مدل تعالی مدیریت مدرسه مد نظر قرار گرفته است. برای هر یک از محورها تعدادی شاخص جهت ارزیابی پیش‌بینی شده است.

1- برنامه‌ریزی (تدوین برنامه عملی)

2-توانمندسازی و مشارکت نیروی انسانی

3-فرایند یاددهی و یادگیری

4-مشارکت دانش آموزان در اداره مدرسه

5-مشارکت اولیاء و نهادهای اجتماعی

6-سلامت، تربیت بدنی، پیشگیری و ایمنی

7-امور اجرایی و اداری

8-فعالیت‌های مکمل فوق برنامه و پرورشی

9-نظام تشویق و انگیزشی

10-خلاقیت و نوآوری

روح این مدل بیش از هرچیز جنبه نگرشی دارد و بر آن است تا مدیران را به خود رهبری، خودپژوهی، خودارزیابی، خوداصلاحی با بهره‌گیری از سرمایه نیروی انسانی و مولد مدرسه رهنمون سازد. لذا می توان اذعان داشت این مدل ضمن تبعیت از الگوهای تعالی سازمانی از اصول سازمان یادگیرنده و مدیریت دانش نیز تبعیت می کنند که در آن نگرش سیستمی کار تیمی، توجه به قابلیت تک تک کارکنان و خودسازی و نوسازی دانش و بهره‌گیری از خلاقیت و نوآوری در بهبود مستمر و دائمی مدرسه به عنوان یک سازمان پویا و مولد مدنظر می باشد.

با توجه به نکات فوق روح کلی این مدل در قالب عبارات زیر قابل بیان است.

1-خود ارزیابی، تحلیل وضع موجود مدرسه براساس شاخص های مورد انتظار طرح تعالی مدیریت مدرسه

2-تدوین برنامه عمل

3-اجرای برنامه و بهره گیری از مشورت علمی جهت ارتقاء کیفیت

4-خود ارزیابی و بهبود مستمر

5-اطمینان از تضمین کیفیت مدرسه و اعلام آمادگی جهت ارزیابی بیرونی براساس شاخص مورد انتظار

فرایند اجرایی طرح تعالی مدیریت مدرسه در سال 93

1-تربیت مدرس جهت آموزش مدارس مجری برنامه در استان‌ها

2-برگزاری دوره های آموزشی ویژه مدارس مجری طرح، اعضای تیم نظارت، مشاوره و ارزیابی 

3-خود ارزیابی و تحلیل وضعیت موجود مدرسه بر اساس شاخص‌های برنامه تعالی

4-تدوین برنامه عملیاتی در مدارس مجری با مشارکت همه کارکنان

5-اجرای برنامه و بهره‌گیری از مشاوره علمی جهت اجرای موفق برنامه عملیاتی 

6-خودارزیابی دائمی و اصلاح شاخص‌های مورد نظر براساس برنامه

7-ارزیابی از عملکرد مدرسه براساس شاخص‌های برنامه تعالی در پایان سال توسط تیم ارزیاب

8-ارائه گواهینامه مناسب به مدارس براساس پیشرفت آن‌ها نسبت به شاخص‌ها